Sarkis (Sarkiz Zabunyan), İstanbul Modern’de ocak ayına kadar sürecek sergisi ‘Site’nin broşüründe, “Sergim süresince sekiz kez ziyaretçilerle buluşacağım. Konuşuruz. Sevgiler” diye not düşmüş. Sergi açıldığından beri, bu buluşmalar sürüyor. Sanatçı önce genç sanatçı adaylarıyla yıllardır belli zamanlarda gerçekleştirdiği ‘Okul’ projesi kapsamında öğrencilerle çalışıyor; sonra da serginin ziyaretçileriyle bir araya geliyor. Ama Sarkis’in sanat öğrencileriyle ve İstanbullularla buluşmaları, müzedeki sergisiyle sınırlı değil. Sarkis bu sonbahar, İstanbul kültür dünyasındaki bazı gelişmelere epeyce müdahil oldu, sorunlara aranan çarelere ortaklık etti, katkıda bulundu. Örneğin Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi’nin son derece haksız bir şekilde Davutpaşa kampüsüne gönderilmesine tepki göstermek için ‘Sarkis Yıldız’da’ başlıklı bir sergi açtı, fakülte öğretim üyelerine ve öğrencilerine destek verdi. ‘Kötülükleri def etmek’ amaçlı bir kurşun dökme performansı gerçekleştiren Sarkis’in bu simgesel eylemi, sanat dünyasının konuyla ilgili tepkisinin kamuoyuna duyurulmasına çarpıcı bir katkı sağladı.
Üniversiteye destek
Sarkis birkaç gün önce de Üsküdar’daki Atik Valide Külliyesi’nde açtığı ‘Altın İskele’ sergisiyle Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’ne destek verdi. Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 2003’te ön tahsisle Marmara Üniversitesi’nin kullanımına sunduğu, şu sıralar kesin tahsise geçişin beklendiği külliyenin güzel sanatlar fakültesinin resim, heykel, müzik ve restorasyon bölümlerinin yanı sıra bir sanat merkezi haline getirilmesi, üniversitenin en büyük hayali. Üniversite Rektörü Necla Pur, serginin açılışında bunu ‘Bir hayalim var...’ diyerek ifade etti; bundan sonra bütün enerjisini külliyeye vereceğini açıkladı. Sarkis’in ‘Altın İskele’si, işte o hayalin bir simgesi: Restorasyonun bir an önce başlaması için külliyenin içinde bir inşaat iskelesi kuran Sarkis, böylece külliyenin yeniden doğuş sürecinin ilk adımını simgesel olarak atmış oldu.
Sarkis’in iskelesi, 24 ayar 7 bin küsür yaprak altınla kaplı: Yani gerçekten altından bir iskele! Sanatçının mekânlara ‘hayat veren’ diğer enstalasyonları gibi ‘Altın İskele’ de külliyeye şimdiden bir hayat enerjisi veriyor; ne kadar değerli bir yer olduğunu simgeliyor. Atik Valide Külliyesi, Mimar Sinan’ın son yapısı. Sultan III. Murad’ın annesi Nurbanu Valide Sultan tarafından 1570-1579 yılları arasında yaptırılmış. Mimarlık tarihçisi Afife Batur’a göre, ‘diğer hanım sultan külliyeleri içinde programı en zengin olan külliye’. Yapının mimari değeri bir yana, uzak ve yakın İstanbul tarihinin çok ilginç kesitlerine ev sahipliği yapmış olması da ayrı bir özelliği: İstanbul’un ilk akıl hastanesi burada kuruldu, yıllar sonra Yılmaz Güney’in de yattığı Toptaşı Cezaevi olarak kullanıldı. Bu arada tütün atölyesi oldu, okul oldu, yıllarca da harap bir durumda kaderine terk edildi. Mimari özellikleri ve ulu çınarlı avlusuyla öylesine ruhu olan bir mekân ki Atik Valide Külliyesi, “kültür ve tabiat varlığı” teriminin sanki cisim bulmuş hali.
Sanatının, ana eksenlerinden biri olan ‘çalışmak’ mefhumunu da düşündüren ‘Altın İskele’yle ilgili olarak Sarkis, “Yarın sabah onarıma başlanabilir o iskelede. Dekor bir iskele değil bu” diyor. ‘Altın İskele’, şimdiden etrafta uçuşan tozlaşmış altın yapraklarıyla, sanatını bellek kavramı üzerine kuran Sarkis’in Sinan’a selamı gibi bir yandan da. Altın bir yandan hayal edilen dönüşümü simgeliyor ama, değere değerle karşılık vermenin asıl biçimine ışık tutuyor: Hatırlamak. Altın elbette ki uçuşup gidecek, önemli olan unutmamak, yaşatmak. Sarkis’in, Sinan’ın yapısında geleceğin genç sanatçılarını hayal etmesi de bundan olsa gerek. Küratörlüğünü Atik Valide Külliyesi’nin restorasyon projesini de yürüten Z. Ayşe Akyıl’ın üstlendiği ‘Altın İskele’ sergisini kaçırmayın: Hem külliyeyi görmüş olursunuz, hem de son derece anlamlı, nitelikli bir dün/bugün, tarih/güncellik buluşmasını.
Kaynak: Radikal
