RestoraTÜRK

Harabati Baba Tekkesi - Kalkandelen / Makedonya

Kalkandelen’de (Tetova) bulunan Harabati Baba Tekkesi, Makedonya’daki Bektaşilerin merkezi olduğu gibi, Bektaşiliğin Balkanlar’daki en önemli yapılarından birisidir. Harabati Baba Tekkesi, yedi binadan oluşur. Tekke, Sersem Ali Baba tekkesi olarak da adlandırılır.

Bu isimlerin kaynağı ise tekkeyi kuran tarihi karaktere dayanır: Server Ali Paşa, Kanuni Sultan Süleyman’ın sadrazamlarından birisi iken intisap ettiği Bektaşilik’e hizmet etmek ister. Kanuni de, “senin adın bundan böyle sersem olsun” der. Sersem Ali Dedebaba’nın, 1526 yılında kurduğu Harabati / Sersem Ali Dedebaba Dergahı’nda kendisinden sonra birçok ünlü Bektaşi babası hizmet etmiştir. Bugün tekkenin liderliğini, Edmond Brahmaj (Baba Mondi), dervişliğini ise Abdulmuttalip Bakıri yapıyor.

Bir süre sonra Harabati Baba tekkesi gerçekten de harab bir hale gelmeye başlayınca tetovo belediyesi işe el atmış ve tekke aslına uygun olarak restore edilip otel lokanta ve turistik eğlence yeri haline getirilmiş.

Rumeli'de Osmanlı Eserleri Envanteri Projesi

Türkiye; Kafkasya ve Kuzey Irak açılımının bir benzerini Balkanlar’da uygulamaya soktu. Dengeler gözetilerek atılan adımlar, Anadolu-Rumeli bağlarını yeniden canlandırdı. Açılımın ilk meyvesi de Balkanlar’daki eserlerin sayısını 30 bine çıkaran ‘Osmanlı Eserleri Envanteri Projesi’ olacak.

Oturum başkanının verdiği 20 dakikalık süre, sunumuna yetmemişti. İkinci ikazın ardından 10 dakika geçmişti ki konuyu toparlaması istendi. Daha fazla uzatmadan bitirdi konuşmasını. Kürsüye yaydığı tebliğini toparlarken, yüreğinden seslendi konferans salonuna; resmî görevine, salondaki Sırp temsilcilere bakmaksızın: “Ben bugün Balkanlar’da yaşayan Fatihan torunlarından biriyim. Ailem, Osmanlı yedi cihana hâkim olsun diye Anadolu’yu bırakıp göçmüş o diyarlara. Hadi Osmanlı’nın bize sahip çıkamamasını anladık da siz neden uzak durdunuz yıllarca? Bizi neden öksüz, yetim bıraktınız?”

Sadece onun değil, katılımcıların da gözleri dolmuştu. Uzun süre ayakta alkışlandı. Akademisyenin bu küçük sitemi, belki bazıları için alışılagelmişti; ama onun için belki de yaşadığı ülkede işinden edecek kadar tehlikeliydi…

KANİJE KALESİ:

Şehrin ismi "Kanije" ilk olarak 1245 tarihli bir belgede yer almıştır. Burayı yöneten aile buraya bir kale yapmıştır, böylece Kanije, Zigetvar ile birlikte Macaristan'ın en önemli savunma noktalarından biri haline gelmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu'nun en geniş topraklara sahip olduğu zamanda Osmanlı İmparatorluğu'nun en batıdaki kalesidir. Türkler tarafından alındıktan sonra 1601'de Tiryaki Hasan Paşa'nın ünlü savunması ile kurtarılmıştır. Önceleri Zigetvar'da bulunan eyalet merkezinin buraya taşınmasıyla eyalet merkezi oldu. 1690'da Habsburg ordusu tarafından geri alınan kent, Osmanlılar bölgeden çekilince şehir stratejik önemini kaybetmiş ve 1702'de Viyana'dan gelen bir karar ile kale yıkılmış.

FÜLEK KALESİ

Macaristan ve Slovakya sınırında, Nógrád ve Gömör ırmaklarının birleştiği noktada Fülek Kalesi bulunmaktadır. İsmi Latinceleşmiş bir Kelt sözcüğü olan “Fulaku”’dan türemiştir. “Saklanacak yer” veya “muhkem yer” manasına gelmektedir. M.Ö. 150 yılında kurulduğu bilinmektedir. Daha ziyade Katolik Macarlar ve Almanların yaşadığı bir bölge olduğu için Budin Beylerbeyliğine devamlı sorun çıkarmıştır.

Fülek kalesi tarihimizde çok önemli bir yer işgal etmekle beraber halkımızca pek bilinmeyen kalelerden biridir. Bir çok kere el değiştirmiştir. 10 Eylül 1682 günü Protestan Macarların lideri ve Osmanlıya gönülden bağlı Imre Tökeli tarafından yeniden geri alınmıştır. Imre Tökeli Fülek’in alınması ile birlikte Budin Paşası tarafından Orta Macaristan Kralı ilan edilerek taç giymiştir.

ESTERGON KALESİ:
Budin’in 50 kilometre kuzeybatısında, Tuna’nın güneyinde, Avusturya, Slovakya, Macaristan sınırlarının birleştiği yerde, Tuna ve Gran nehirlerinin kavşağında şöhretli bir sınır kalesiydi. Almanlar bu kaleye Gran, Macarlar Estergom, Türkler Estergun derlerdi. Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1543 yılında fethedilmiştir. Evliya Çelebi ziyaret ettiğinde, 16 mahallesi, 2900 evi, 4 camii, 2 medresesi, bir çok mektebi vardı. Ayrıca asker aileleri için özel evler yapılmıştı. En büyük camii “Mahkeme Camisi” idi ve kapısında şu mısralar yazılıydı :