KONSERVATÖRÜN GÖREVLERİ
Günümüzde ve gelecekte kültür varlıklarından yararlanılmasını sağlamak konservatörün asli görevidir. Konservatör, kültür varlığının estetik ve tarihsel değerini bilincindedir ve bunlara bağlı kalarak eseri oluşturan malzemelerin zarar görmeden korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Konservatör kültür varlığı üzerinde yapılacak incelemelerden, restorasyon ve Konservasyon çalışmalarından veya eserle ilgili yapılan belgelerden sorumludur ve bu işlemleri yürütür.
İNCELEME:
Kültür varlıklarının durumunu ve yapısını belirlemeye yardımcı olunur. Tanımlama, bozulmaların şeklini ve oranını ortaya çıkarma, gerekli görülen işlemlerin türünü ve sınırını belirleme incelemenin kapsamındadır. Ayrıca önemli belgeleme işlemlerinin yapılmasını gerektirir.
KONSERVASYONUN AŞAMALARI
Konservasyon ve restorasyon işlemleri objenin orijinal bütünlüğüne bütünlüğüne hiçbir şekilde zarar verilmelidir. Konservasyon işlemleri, kültür varlıklarının tarihi ve estetik özelliklerini, bozulmuşluk durumları ve konservasyonları tamamlandıktan sonra yer alacakları ortam koşulları göz önüne alınarak yapılmalıdır.
1- Ortam koşullarının ideal düzeye getirilmesi
2- Fotoğraflı-yazılı belgeleme
3- Kuru temizlik
4- Nemli temizlik
5- Sağlamlaştırma
6- Tamamlama
7- Rötuş
8- Kutumla – çerceveleme
KONSERVASYON ETİKLERİ
A. Objenin bütünlüğü
Konservatörün, bütün profesyonel girişimleri; objenin tarihi fiziksel bütünlüğü ve estetiği için değişmez hususlar tarafından idare edilir.
Bir objenin durumu yada estetik tarihi, arkeolojik değeri ve fiziksel bütünlüğü ayırt edilmeksizin koruma altına alınmalıdır. Konservasyon sonrasında bir obje, mümkün olduğunca bütün özeliklerini korumalıdır. Uygulanacak yöntemlerde secici bulunmalıdır.
B. Olanaklar ve Yeterlik
Profesyonel yeterlik ve olanakların limiti içinde tarihi ve sanata-sal çalışmalar yada araştırma, konservatörün sorumluluğu altındadır.
C. Tek Standart
Tarihi yada sanatsal yapıtlarda, değerleri ve kaliteleri hiç düşünülmeden en doğru ve standart geçerlidir.
D. İşlerin Uygunluğu
Konservatör tarihi yada sanatsal eserler için uygun olmayan bir işlemi yapmamalı veya önermemelidir. İşlemlerin gerekliliği ve kalitesi, sonuçta alınacak karşılıktan (ücret olarak) çok daha olmalıdır.
İyi durumda olmayan objelere işlem uygulanmayabilir olsa bile, eğer eser zarar verecekse bundan kaçınılmalıdır.
E. Geri Dönüşüm Prensibi
Konservatör, yöntemlerinde geri dönüşümlük prensiplerine uymalıdır. Objenin fiziksel emniyeti gelecekte tehlikeye girebilir. Bu nedenle yapılan işlemlerin tümünün geriye dönüşümü olmalıdır.
Eğer yönetimin geri dönüşümü olursa, obje için kullanılan malzeme çözülerek yok edilir. Arkeolojik kazılardan ve su altında çıkartılan eserlerde bu ilke her zaman geçerli olmaya bilir. Eseri koruyabilmek için tek şans varsa bu durumda ihtiyaç duyulan geri dönüşümsüz yöntemler uygulanabilir.
F. Yeniden Tümleme
Eser üzerindeki az yada çok restorasyon uygulanabilir. Kayıplar dikkate alınmalı ve mutlaka objenin orijinaline sadık kalınmalıdır.
G . Kendini Eğitme
Her konservatör, olanaklar dahilinde kendini yenilemelidir. Bu alanda başarının devamı için ve işlerin kalitesi için bu gereklidir.
H . Yardımcı Personel
Konservatör, arkeolojik ve sanatsal eserleri koruma işlemleri sırasında, profesyonel direktifler altında gönüllü yada teknikerlerden oluşan denetlenebilecek yardımcı profesyonellerle çalışmalıdır.
Sualtı arkeolojisinde Konservasyon, işlemler ve prosedürler olarak kolay değildir. Çok kırılgan, sadece tek kişinin görebileceği durumlarda, ilk olarak konservatör gelmelidir. Konservatör; arkeologlar ve yöneticilerle işbirliği içinde olmalıdır.
Pasif Konservasyon
Eser için, dolaylı olarak yapılan Konservasyon çalışmalarıdır. Bu çalışmalar, ideal ortam koşullarını sağlayarak kültür varlıklarındaki yıkımın durdurması ve bozulmalara engel olunması amacını güder. Ayrıca pasif Konservasyon kapsamında kültür varlığının kullanımının, taşınmasının, depolanmasının ve sergilenmemesinin doğru biçim ve koşullarda yapılması için gerekli önlemlerin alınması da bulunur.
Uygulamalı Konservasyon
Eserin daha fazla bozulmaması amacıyla, doğrudan doğruya eserin kendisine yapılan Konservasyon işlemleridir.
Restorasyon
Hasara uğrayan eserlerin dayanaklığının artıra bilmek amacıyla, eserin estetik ve tarihsel değerlerine ve malzemesine zarar vermeden doğrudan doğraya esere yapılan uygulamadır.
· kültür varlıklarının Konservasyon’u konusunda öneri ve teknik yardım verilmesi,
· Kültür varlıkları üzerine yazılan raporların, söz konusu eserlerin piyasa değerleri düşünülmeden düzeltilmesi.
· Konservasyon konusu üzerine araştırma yürütülmesi, eğitim programlarının hazırlanması ve Konservasyon eğitimi verilmesi,
· İnceleme, yöntemler ve araştırmalar konusundaki bilgilerin sürekliği ve yenilenmesi
(Konservatörün diğer görevleri)
Bir “konservatör ne sanatçı ne de zanaatkar”dır. Sanatçı ve zanaatkar yeni eserler yaratırken veya eserlerin kullanım durumunu ön planda tutarak tamir ederken, konservatör kültür varlığını “olduğu gibi korumak ” amacındadır.